Wpływ kawy na funkcje poznawcze i prewencję chorób neurodegeneracyjnych
Kawa jest jednym z najczęściej spożywanych napojów na świecie i której spożycie ciagle rośnie. Szacuje się, że kawa zawiera ponad 1000 związków chemicznych, z których zaledwie kilka jest analizowanych pod kątem wpływu na zdrowie. Należą do nich: kofeina, kwas chlorogenowy, trigonelina oraz diterpeny: kafestol i kahweol.
Kofeina jest metabolizowana w organizmie człowieka w zależności od genotypu, co ma bezpośrednie przełożenie na właściwości pro- lub antyzdrowotne kawy, szczególnie w kontekście funkcji poznawczych. Na metabolizm kofeiny mogą wpływać inne czynniki jak np. stan fizjologiczny, stosowanie używek, przyjmowanie leków czy spożycie niektórych pokarmów. Zawartość kofeiny w kawach nie jest taka sama i może różnić się w zależności od gatunku kawy, ilości surowca użytego do przygotowania naparu oraz metody przygotowania naparu. Zasadniczy mechanizm działania kofeiny w aspekcie funkcji poznawczych polega na antagonizmie w stosunku do receptorów adenozyny A1 w hipokampie, korze mózgowej oraz móżdżku i A2A znajdujących się w jądrze półleżącym oraz guzku węchowym. Z kolei kwas chlorogenowy charakteryzuje się silnym działaniem przeciwutleniającym oraz immunomodulującym, może wpływać na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi oraz obniżać stężenie ox-LDL. Kawa jest najlepszym źródłem kwasu chlorogenowego w diecie ludzi. Z uwagi na jego przeciwutleniające działanie przypisuje się jej potencjał neuroprotekcyjny. Nie do końca prawidłowym byłoby oceniać potencjał kawy w aspekcie jej pojedynczych składników bez ujęcia spożycia całego produktu.
Spożycie kawy może wpływać na:
- zmniejszenie odczuwania zmęczenia,
- na funkcje poznawcze (m.in. w aspekcie pamięci werbalnej oraz wzrokowo-przestrzennej),
- czas reakcji,
- na pamięć długoterminową.
Badania obserwacyjne pokazują, że regularne i codzienne spożywanie kawy możne zmniejszać ryzyko rozwoju choroby Parkinsona (PD) i choroby Alzheimera. Efekt ten może być wywołany zarówno przez spożycie kofeiny jak i innych substancji bioaktywnych zawartych w kawie. Polifenole zawarte w kawie mogą hamować powstawanie płytek b-amyloidu odpowiedzialnego za pojawienie się choroby Alzheimera. Wydaje się jednak, że niezbędne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, nie tylko obserwacyjnych ;)
